بررسی شیوع و عوارض ناشی از بلع اجسام خارجی در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان خلیلی شیراز

مقدمه و هدف: بلع جسم خارجی از مشکلات مهم، شایع و گاهی تهدید کننده حیات می باشد. تشخیص و درمان به موقع می تواند از بروز عوارض جلوگیری کند. در مواردی بیماران با علایم غیر معمول مراجعه می کنند که در این موارد تشخیص مشکل تر می شود. هدف از انجام این مطالعه تعیین شیوع و عوارض ناشی از بلع اجسام خارجی در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان خلیلی شیراز می باشد. مواد و روش کار: این یک مطالعه توصیفی- تحلیلی به صورت مقطعی است. 153 بیمار که به علت بلع اجسام خارجی در یک دوره 18 ماهه (از خرداد ماه 1378 تا آبان ماه 1379) به بیمارستان خلیلی شیراز مراجعه کرده اند از نظر توزیع سنی، جنسی، مدت زمان طی شده از هنگام بلع جسم خارجی تا مراجعه به بیمارستان، علایم و یافته های بالینی، محل جسم خارجی، یافته های رادیولوژیک، یافته های آندوسکوپیک و عوارض ایجاد شده بررسی شدند و تاثیر عوامل فوق بر ایجاد عوارض با استفاده از آزمون مجذور کای و نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تعداد مردان 1.4 برابر زنان بود و 39.9 درصد از بیماران در گروه سنی اطفال (کمتر از 15 سال)، 60.1 درصد در گروه سنی بزرگسال (بیشتر از 15 سال) قرار داشته اند. 52.9 درصد از بیماران در کمتر از یک روز، 42.5 درصد به فاصله یک تا 7 روز و 4.6 درصد از بیماران پس از یک هفته از زمان بلع مراجعه کرده اند. شایع ترین شکایت بیماران دیسفاژی و شایع ترین یافته بالینی تجمع بزاق بوده است. در 56.4 درصد از بیمارانی که معاینه طبیعی داشته اند جسم خارجی یافت شده و شایع ترین محل جسم خارجی ثلث فوقانی مری بوده است. شایعترین جسم خارجی استخوان و سکه بوده و در 72.7 درصد از کسانی که رادیوگرافی طبیعی داشته اند جسم خارجی یافت شده است. نتیجه گیری: در تعدادی از بیماران یک سری عوارض مانند؛ آبسه رتروفارنژیال و زخم در اثر جسم خارجی یا به دنبال ازوفاگوسکوپی (ایاتروژنیک) دیده شد. میزان عوارض به طور معنی داری در سن بالای 15 سال، در موارد برنده بودن جسم خارجی بلع شده و در مواردی که بیمار بعد از یک روز از زمان بلع مراجعه کرده، بیشتر بوده ولی محل جسم خارجی و جنسیت تاثیری بر میزان عوارض نداشته است. در موارد شک به بلع جسم خارجی دقت در گرفتن شرح حال و معاینه دقیق بالینی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و دیده نشدن جسم خارجی در رادیوگرافی گردن احتمال وجود جسم خارجی را رد نمی کند.